Landon archive:The King and I,กรณีสวรรคตและแผนใหญ่ของควง-พี่น้องปราโมช
สมศักดิ เจียมธีรสกุล Posted : 2007-02-22 18:06:33
Archive ของ เคนเน็ธ และ มาร์กาเร็ต แลนดอน, ต้นฉบับ The King and I และ บันทึกช่วยจำว่าด้วยกรณีสวรรคตและข่าวลือแผนการใหญ่ปี 2491 ของ ควง และ "พี่น้องปราโมช"
( * บางส่วนของข้อมูลข้างล่าง จะปรากฏอยู่ในบทความเรื่อง "ความพยายามเข้าเฝ้าสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระราชชนนีที่สวิตเซอร์แลนด์เพื่อสืบพยานคดีสวรรคต ๒๔๙๒" ที่ผม หวังว่า จะทำให้เสร็จทัน ฟ้าเดียวกัน ฉบับต่อไป)
สามีภรรยา เคนเน็ธ และ มาร์กาเร็ต แลนดอน เป็นที่รู้จักในหมู่ผู้สนใจไทยศึกษา (กรณีมาร์กาเร็ต ประชาชนทั่วโลกที่สนใจหนัง) ด้วยหนังสืออันลือชื่อ 2 เล่ม (คนละเล่ม) สำหรับ เคนเน็ธ คือหนังสือ " สยามระยะเปลี่ยนผ่าน " ( Siam in Transition ) ซึ่งเป็นประวัติศาสตร์การปฏิวัติ 2475 เล่มแรกๆ อันทีจริง หนังสือเล่มมนี้อาจถือเป็นความพยายามศึกษาเชิงวิชาการต่อ 2475 เป็นคร้งแรกไม่ว่าในภาษาใดก็ได้ (งานของหลวงวิจิตร และคนอื่นๆที่ออกมาในช่วงเดียวกันในภาษาไทย ผมคิดว่า ยังไม่อาจจัดเป็นงานวิชาการ (scholarly) ได้เสียทีเดียว) ที่สำคัญ ในภาคผนวกของหนังสือ คือ คำแปลภาษาอังกฤษฉบับเต็มของ "สมุดปกเหลือง" หรือ "เค้าโครงการเศรษฐกิจ" ของ ปรีดี พนมยงค์ (ฉบับแปลภาษาอังกฤษของเคนเน็ต แลนดอนนี้ มีอยู่ประโยคหนึ่ง ซึ่ง (เท่าที่ผมทราบ) ไม่เคยปรากฏในฉบับตีพิมพ์ภาษาไทยเท่าที่เคยมีการค้นพบกันมา (เข้าใจว่ารวมถึงแม้แต่ฉบับที่ปรากฏในบทความที่ดีมากของ ณัฐพล ใจจริง ที่สืบค้นประวัติการตีพิมพ์งานชิ้นนี้ในภาษาไทย) คือ ประโยคที่ว่า Why do you officials with salaries and pensions oppose the granting of salaries and pensions to the people? (ซึ่ง แลนดอน กล่าวว่า ปรากฏอยู่ตอนบนสุดของทุกหน้าของ "เค้าโครง" ที่เขาแปลมา)
มาร์กาเร็ต ดังที่รู้กันทั่วไป คือผู้เขียน Anna and the King of Siam หนังสือเกี่ยวกับชีวิตแหม่มแอนนา เลียวโนเวนส์ ซึ่งได้รับความสำเร็จอย่างมาก เป็น instant best-seller หนังสือขายดีทันควัน ที่ถูกทำเป็นทั้งละคอนเวที และหนัง (หนังคน 3 เวอร์ชั่น, หนังการ์ตูน 1 เวอร์ชั่น) โดยเฉพาะที่รู้จักกันมากที่สุดคือภายใต้ชื่อ The King and I
เคนเน็ต เพอรี่ แลนดอน (Kenneth Perry Landon) เกิดเมื่อเดือนมีนาคม 1903 ในเพนน์ซิลเวเนีย สหรัฐอเมริกา ส่วน มาร์กาเร็ต (นามสกุลเดิม Mortenson) เกิดในเดือนกันยายนปีเดียวกันที่รัฐ ทั้งคู่ได้พบกันเมื่อศึกษาอยู่ที่วิทยาลัยวีตัน (Wheaton College) ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาทางศาสนาของโปรแตสแตนท์นิกายเพรสไบทาเรียน (Presbyterian) ในรัฐอิลลินอยซ์ เคนเน็ตเรียนอยู่ที่วีตัน 3 ปี เมื่อจบในปี 1924 เขาได้ศึกษาต่อระดับปริญญาโททางเทววิทยา (Master of Theology) ที่พริ้นซ์ตัน ทั้งคู่หมั้นกันในปีนั้น และในปี 1926 ก็แต่งงานกัน แล้วทั้งคู่ก็เดินทางมาเป็นมิชชันนารีเผยแพร่ศาสนาที่ประเทศสยาม โดยลงหลักปักฐานอยู่ที่จังหวัดตรัง
ระหว่างอยู่ที่ตรัง มาร์กาเร็ตได้เป็นครูและต่อมาครูใหญ่โรงเรียนสตรีที่นั่น (ในระหว่างนั้นเองที่เธอสนใจและค้นคว้าเกี่ยวกับชีวิตของ แอนนา เลียวโนเวนส์ แหม่มสอนภาษาในราชสำนักรัชกาลที่ 4) ส่วนเคนเน็ตนอกจากเผยแพร่ศาสนาในจังหวัดตรังแล้ว ยังเดินทางไปจัดตั้งโบสถ์ในอีกหลายจังหวัดด้วย
ในระหว่างที่เดินทางกลับเพื่อพักผ่อนที่สหรัฐในปี 1937-38 พวกเขาได้ตัดสินใจว่าจะไม่กลับสยามอีก (โดยทิ้งบ้านและข้าวของที่ตรัง) ภายในปีเดียวนั้นเอง เคนเน็ตได้ทุ่มเรียนรายวิชา, สอบ และทำวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกกับมหาวิทยาลัยชิคาโกเสร็จ วิทยานิพนธ์ของเขาได้รับการตีพิมพ์ในปีต่อมา (1939) ภายใต้ชื่อ Siam in Transition
ปีเดียวกัน (1939) เคนเน็ตได้งานเป็นอาจารย์สอนปรัชญาที่วิทยาลัยเอิร์ลแฮม (Earlham) ในรัฐอินเดียน่า แต่ใน 1941 เขาได้รับการเรียกตัวจาก พ.อ. วิลเลียม โดโนแวน (William Donovan) บุรุษผู้เป็นตำนาน (เจ้าของฉายา "Wild Bill") ในฐานะผู้ให้กำเนิด CIA ให้ไปช่วยงานที่กระทรวงการต่างประเทศในวอชิงตัน โดยขอร้องว่าประธานาธิบดีรูสเวลต์ต้องการตัวเคนเน็ตโดยด่วนเพื่อไปช่วยงานด้านการข่าวและวิเคราะห์เกี่ยวกับญี่ปุ่นในอินโดจีนและประเทศไทย
ความจริง ตอนแรก เคนเน็ตไม่ได้สนใจที่จะทำงานเป็นข้าราชการกระทรวงการต่างประเทศอย่างถาวร แต่ในที่สุด เขาได้ใช้ชีวิตอยู่ที่กระทรวงตลอดช่วงสงครามโลกและเริ่มต้นสงครามเย็นจนถึงเกษียณในปี 1965 ระหว่างนั้น ในปี 1954 เขาถูกยืมตัวไปช่วยงาน สภาความมั่นคงแห่งชาติ ที่ทำเนียบขาวของประธานาธิบดีไอเซนฮาว ทำหน้าที่เกี่ยวกับการแปรนโยบายเป็นการปฏิบัติ (policy implementation) เขาได้เดินทางมาที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้หลายครั้ง ครั้งหนึ่งในปี 1960 เขาได้พบปะกับโงดินห์เดียม ประธานาธิบดีของรัฐเวียดนามใต้ด้วย ปี 1961 รัฐบาลใหม่ (เคเนดี้) ให้ความสนใจกับปัญหาคอมมิวนิสต์และการต่อต้านการก่อการร้าย (counter-insurgency) มีการตั้งหลักสูตรสัมมนาฝึกอมรมความรู้ด้านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และการต่อต้านการก่อการร้าย ให้แก่ทูตประจำประเทศต่างๆ นายทหาร และเจ้าหน้าที่รัฐบาลอเมริกันระดับสูง ซึ่งเคนเน็ตก็ได้ทำหน้าที่เป็นผู้บรรยายของการสัมมนาอบรมนี้อย่างสม่ำเสมอ
พร้อมกับที่เคนเน็ตเริ่มงานที่กระทรวงการต่างประเทศ มาร์กาเร็ตก็ได้ทำต้นฉบับหนังสือแอนนาเสร็จ และได้ตีพิมพ์ Anna and the King of Siam ในปี 1942 ได้รับความสำเร็จอย่างสูง ขายได้เกือบ 8 แสนเล่มเฉพาะในสหรัฐและอังกฤษ ในปี 1946 ทเวนตี้เซนจูรี่ฟ็อกซ์ ได้นำไปสร้างเป็นหนัง นำแสดงโดย เร็กซ์ แฮริสัน และ ไอรีน ดันน์ ต่อมาภายหลัง รอเจอร์กับแฮมเมอร์สไตน์นักทำละคอนเพลงชื่อดังก็นำไปทำเป็นละคอนเพลง The King and I ที่มีชื่อเสียง
หลังออกจากงานกระทรวงต่างประเทศ เคนเน็ตได้เป็นศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยอเมริกัน (American University) จนถึงอายุ 71 (1974) จึงเกษียณอีกครั้ง
เคนเน็ต แลนดอน ถึงแก่กรรมในเดือนสิงหาคม 1993 มาร์กาเร็ต ถึงแก่กรรมตามกันไปในอีกเพียง 3 เดือนเศษต่อมา (ธันวาคม)
แนะนำ Arichive ของ เคนเน็ต และ มาร์กาเร็ต แลนดอน
เคนเน็ตและมาร์กาเร็ต แลนดอน ได้ยก archive ส่วนตัวของพวกเขาให้กับวิทยาลัยวีตัน สถานศึกษาเก่าของพวกเขา (ผมหาคำแปลคำว่า archive ที่ถูกใจไม่ได้ เพราะคำว่า "จดหมายเหตุ" ฟังดูชอบกล เพราะสิ่งที่อยู่ใน archive มีมากกว่าเอกสาร รวมถึงรูปถ่าย เทปบันทึกเสียง เป็นต้น จึงขออนุญาตทับศัพท์)
ใน archive มีขนาดใหญ่โตมากทีเดียว คือมีความยาวถึงหลายสิบฟุต ซึ่งผู้สนใจและขยันพอ น่าจะสามารถใช้เป็นแหล่งข้อมูลทำวิทยานิพนธ์หรือบทความดีๆได้หลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องประเทศสยาม (มีไดอารี่ของ เคนเน็ต ช่วงที่อยู่สยาม ปี 1929-1930 และ 1934 "รายงาน" และ จดหมายเวียนถึงเพื่อนในช่วงนั้น), เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (เอกสารของเคนเน็ต สมัยทำงานกระทรวงต่างประเทศ และ สภาความมั่นคง)
และ มีหลายกล่องที่เก็บเอกสาร และ materials ต่างๆเกี่ยวกับ Anna and the King of Siam อยู่ด้วย เฉพาะส่วนที่เป็นต้นฉบับ คือ
VI. Literary Work (Margaret Landon)
- A. Manuscripts
- - 3. Manuscripts, Books
ต่อไปนี้คือหัวข้อและคำอธิบายสั้นๆ ของ materials ที่เป็นต้นฉบับ
Box VI A 3:1a, Anna and the King of Siam (First Box)
[Consists of an early (incomplete?) typescript of “Anna”, with chapter pagination starting afresh. It contains many revisions, edits, additions, in ML’s hand. Some chapters may contain multiple (later) typescripts.]
1. Untitled Biography
2. Book Cover for "Anna and The King of Siam"
3-50. Manuscript Fragments, Chapters 1-33
51. Capitalization of Proper Nouns
52. French Names
53. Siamese Words Used
54. Spelling
55. Spelling of Names on the Map
Box VI A 3:1b (Second Box)
Galleys for Anna and the King
Box VI A 3:2, Anna and the King of Siam
Manuscript (typescript) submitted to John Day Publishers, 40 Folders
มี materials อื่นๆ เช่น ที่เกี่ยวกับ การทำหนัง ทำละคอนเพลง ไปจนถึง บทความที่มาร์กาเร็ตเขียนเองเกี่ยวกับเรื่องนี้ และ reviews ต่างๆด้วย ที่น่าสนใจอีกกลุ่มหนึ่งคือ "บันทึกจากการค้นคว้าเกี่ยวกับ แอนนา เลียวโนเวนส์" (Research Notes on Anna Leonowens) เท่าที่นับได้มีอยู่ถึง 7 กล่อง จาก ฺBox VI C 4:1 ถึง Box VI C 4:7
(น่าสนใจว่า มีหัวข้ออย่าง Mongkut, Torture and Death in His Reign ด้วย)
นอกจากนี้ ยังมี secondary materials (คือของผู้อื่นที่มาร์กาเร็ตรวบรวมไว้) เกี่ยวกับเรื่อง Anna รวมทั้งพวก รูปภ่าย จำนวนมาก
ในปี 1949 มาร์กาเร็ต ได้ตีพิมพ์หนังสืออีกเล่มหนึ่งชื่อ Never Dies The Dream เกี่ยวกับประสบการณ์ชีวิตของเธอเอง แต่ไม่ประสบความสำเร็จในแง่ความนิยมของผู้อ่านนัก ใน archive มี materials ของหนังสือเล่มนี้เช่นกัน
มาร์กาเร็ต ยังได้เขียนต้นฉบับหนังสืออีก 2 เล่ม ชื่อ Long Ago and Far Away ซึ่งเกี่ยวกับประวัติศาสตร์สยาม มีความยาวถึง 15 บท และ Malayan History ความยาว 23 บท เกี่ยวกับประวัติศาสตร์มลายู ทั้งสองเล่ม ไม่ได้รับการตีพิมพ์
ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ หากสนใจ...
ดูหัวข้อรายการของ archive ทั้งหมดได้ที่
http://www.wheaton.edu/learnres/ARCSC/collects/sc38/container.htm
ดูแบ็กกราวน์ของ archive และประวัติย่อของ เคนเน็ตและมาร์กาเร็ต แลนดอน ที่
http://www.wheaton.edu/learnres/ARCSC/collects/sc38/bio.htm
และฟัง บันทึกเสียง "ประวัติศาสตร์บอกเล่า" ของ เคนเน็ต และ มาร์กาเร็ต พร้อมภาพประกอบ ได้ที่
http://www.wheaton.edu/learnres/ARCSC/exhibits/landon2/index.htm